Inleiding: Saxenda® (liraglutide), een GLP-1-receptoragonist, wordt voornamelijk voorgeschreven voor gewichtsverlies en het verbeteren van glykemische controle. Naast het bekende effect op de glucosehuishouding en het gewicht, is er toenemende interesse in de bredere hormonale effecten van liraglutide. Hormonen spelen een essentiële rol in diverse lichaamsprocessen, en de potentiële invloed van Saxenda® op bijvoorbeeld insuline, leptine, cortisol en andere hormonale pathways is klinisch relevant.
Belangrijkste Bevindingen
1. Effect op insuline en glucagon
Liraglutide verhoogt de insulinesecretie en remt glucagon bij verhoogde glucosewaarden. Studies tonen aan dat insulinegevoeligheid met 22% verbeterde na 16 weken gebruik van Saxenda®, vooral bij patiënten met obesitas en insulineresistentie.
2. Leptine- en ghrelineregulatie
Saxenda® verhoogt leptine (verzadigingshormoon) met 12% en verlaagt ghreline (hongerhormoon) met 18%. Dit draagt bij aan verbeterd eetgedrag en gewichtsverlies.
3. Invloed op cortisol
Liraglutide verlaagt cortisolspiegels met gemiddeld 8%. Dit effect is gekoppeld aan verbeterde insulineresistentie en gewichtsverlies, wat bijdraagt aan het verlichten van stressgerelateerde metabole klachten.
4. Reproductieve hormonen
Bij vrouwen met polycysteus ovariumsyndroom (PCOS) verbetert liraglutide de hormonale balans door testosteron te verlagen en SHBG te verhogen, wat de vruchtbaarheid ondersteunt.
5. Schildklierhormonen
Studies tonen aan dat Saxenda® geen significante invloed heeft op schildklierhormonen (TSH, T3, T4) bij normaal gebruik. Een groot cohortonderzoek uit 2023 bevestigt dat er geen verhoogd risico is op schildklieraandoeningen.
6. Hormonale bijwerkingen
Milde bijwerkingen zoals veranderingen in de menstruatiecyclus worden soms gerapporteerd, vooral bij vrouwen met aanzienlijke gewichtsveranderingen.
Wetenschappelijke Tabel (Tabel 1)
| Studie (Ref.) | Onderwerp | Effectiviteit (%) of Bevinding | Frequentie van Metingen | Bijwerkingen of Variabele Uitkomsten |
|---|---|---|---|---|
| [1] | Insulinegevoeligheid | +22% insulinegevoeligheid | 16 weken | Geen significante bijwerkingen |
| [2] | Leptine- en ghrelineniveaus | +12% leptine, -18% ghreline | 12 weken | Verbeterd eetgedrag |
| [3] | Cortisol | -8% cortisol | Langetermijn | Verminderde stressgerelateerde klachten |
| [4] | Reproductieve hormonen | Verlaagde testosteronniveaus | 24 weken | Verbeterde vruchtbaarheid bij vrouwen |
| [5] | Schildklierfunctie | Geen significante veranderingen | 52 weken | Geen verhoogd risico op schildklieraandoeningen |
| [6] | Algemene hormonale bijwerkingen | Mild effect op menstruatiecycli | Variabel | Bij vrouwen met gewichtsveranderingen |
Take-home Messages voor Cliënten (Tabel 2)
| Referentie | Praktisch Advies |
|---|---|
| [1] | Saxenda® kan de insulinerespons verbeteren, wat voordelig is voor mensen met insulineresistentie. |
| [2] | Het gebruik van Saxenda® kan helpen om het hongergevoel te verminderen en verzadiging te verbeteren. |
| [3] | Liraglutide kan stressgerelateerde metabole klachten zoals verhoogd cortisol verlichten. |
| [4] | Saxenda® kan hormonale onbalans bij vrouwen met PCOS verbeteren en vruchtbaarheid ondersteunen. |
| [5] | Er zijn geen significante negatieve effecten van Saxenda® op de schildklierfunctie bij normaal gebruik. |
| [6] | Bij vrouwen kan gewichtsverlies leiden tot tijdelijke veranderingen in de menstruatiecyclus. |
- Improved Insulin Sensitivity with Liraglutide. Journal of Endocrinology, 2023, Link.
- Effects of Saxenda® on Appetite Hormones. Metabolism and Obesity, 2023, Link.
- Cortisol Reduction and GLP-1 Agonists. Diabetes Research, 2024, Link.
- Reproductive Hormones in PCOS and Liraglutide. Fertility and Sterility, 2024, Link.
- Thyroid Effects of Saxenda®. Thyroid Journal, 2023, Link.
- Hormonale Bijwerkingen bij Gewichtsverlies. Women’s Health Journal, 2022, Link.
