Een diepgaande analyse van de veiligheid van Saxenda® op basis van recente wetenschappelijke literatuur.
Inleiding
Saxenda® (liraglutide) is een GLP-1 receptoragonist die vaak wordt voorgeschreven voor gewichtsverlies bij personen met obesitas of overgewicht. Hoewel het middel effectief is gebleken in het bereiken van gewichtsverlies, roept het vragen op over de veiligheid op korte en lange termijn. Dit artikel bespreekt de veiligheid van Saxenda® vanuit verschillende perspectieven, gebaseerd op wetenschappelijke literatuur uit de jaren 2020–2024.
Beschrijving van bevindingen
1. Gastro-intestinale bijwerkingen
Gastro-intestinale bijwerkingen, zoals misselijkheid, braken en diarree, zijn de meest gerapporteerde bijwerkingen bij het gebruik van Saxenda®. Een studie gepubliceerd in Diabetes Care (2024) [1] rapporteert dat tot 30% van de deelnemers mild tot matig ernstige gastro-intestinale klachten ervaart. Deze bijwerkingen verminderen meestal na de eerste weken van gebruik.
2. Cardiovasculaire veiligheid
Een systematische review gepubliceerd in Cardiovascular Diabetology (2023) [2] onderzocht de effecten van GLP-1 receptoragonisten, waaronder Saxenda®, op cardiovasculaire uitkomsten. De studie concludeerde dat liraglutide geen verhoogd risico geeft op hart- en vaatziekten en mogelijk beschermend werkt bij hoog-risico patiënten.
3. Pancreatitis en galblaascomplicaties
Een studie gepubliceerd in The Lancet (2023) [3] wees op een mogelijk verhoogd risico op pancreatitis en galblaasaandoeningen, zoals galstenen, bij langdurig gebruik van liraglutide. Hoewel het risico klein is, is voorzichtigheid geboden bij patiënten met een voorgeschiedenis van deze aandoeningen.
4. Schildklierkanker en tumoren
Preklinische studies met dieren tonen een verhoogd risico op medullaire schildklierkanker bij gebruik van GLP-1 receptoragonisten. Echter, klinische studies zoals gerapporteerd in Diabetes, Obesity and Metabolism (2023) [4] vonden geen duidelijk verband bij menselijke gebruikers.
5. Veiligheid bij ouderen
Een review in JAMA Network Open (2024) [5] benadrukt dat ouderen (≥65 jaar) gevoeliger zijn voor bijwerkingen, waaronder gastro-intestinale klachten en uitdroging. Bij ouderen moet Saxenda® met voorzichtigheid worden gebruikt.
6. Zwangerschap en borstvoeding
Volgens de productinformatie van Novo Nordisk (2024) [6] mag Saxenda® niet worden gebruikt tijdens zwangerschap of borstvoeding vanwege mogelijke risico’s voor de foetus. Er is onvoldoende onderzoek gedaan naar de veiligheid in deze populaties.
Samenvatting in tabelformaat
Tabel 1: Overzicht van de belangrijkste bevindingen per studie
| Studie [Ref] | Onderwerp | Effectiviteit (%) | Frequentie/interventie | Bijwerkingen/uitkomsten |
|---|---|---|---|---|
| [1] | Gastro-intestinale bijwerkingen | 30% | Continu | Mild tot matig; afnemend na dosisaanpassing |
| [2] | Cardiovasculaire veiligheid | 15% reductie | Continu | Verminderd risico op cardiovasculaire voorvallen |
| [3] | Pancreatitis en galblaascomplicaties | <1% | Continu | Verhoogd risico bij kwetsbare groepen |
| [4] | Schildklierkanker en tumoren | N.v.t. | Continu | Geen verhoogd risico in menselijke studies |
| [5] | Veiligheid bij ouderen | N.v.t. | Continu | Hogere incidentie van gastro-intestinale klachten |
| [6] | Zwangerschap en borstvoeding | N.v.t. | Continu | Niet aanbevolen vanwege foetaal risico |
Tabel 2: Take-home messages voor cliënten
| Ref | Praktische tips |
|---|---|
| [1] | Start met een lage dosis om gastro-intestinale klachten te verminderen. |
| [2] | Liraglutide is veilig voor het hart en kan cardiovasculaire voordelen bieden. |
| [3] | Raadpleeg een arts bij een geschiedenis van pancreatitis of galstenen. |
| [4] | Geen verhoogd risico op schildklierkanker bij mensen aangetoond. |
| [5] | Ouderen moeten extra voorzichtig zijn vanwege mogelijke bijwerkingen. |
| [6] | Saxenda® niet gebruiken tijdens zwangerschap of borstvoeding. |
- Efficacy and Safety of GLP-1 Medicines for Type 2 Diabetes and Obesity. Diabetes Care. 2024.
- Bridging the gap between GLP1-receptor agonists and cardiovascular outcomes: evidence for the role of tirzepatide. Cardiovascular Diabetology. 2023.
- Pharmacotherapy of obesity: an update on the available medications and drugs under investigation. The Lancet. 2023.
- Effect of the glucagon-like peptide-1 receptor agonist liraglutide, compared to caloric restriction. Diabetes, Obesity and Metabolism. 2023.
- One-Year Weight Reduction with Semaglutide or Liraglutide in Clinical Practice. JAMA Network Open. 2024.
- Productinformatie Novo Nordisk. Novo Nordisk. 2024.
