Inleiding
Saxenda® (liraglutide), een GLP-1-receptoragonist, wordt veel gebruikt voor gewichtsverlies bij mensen met obesitas. Hoewel het medicijn effectief is, bestaat er zorg over mogelijke bijwerkingen, waaronder depressie. Dit artikel onderzoekt het verband tussen Saxenda-gebruik en depressieve symptomen aan de hand van recente wetenschappelijke literatuur.
Bevindingen
1. Incidentie van depressieve symptomen
Volgens een systematische review in Clinical Epidemiology (2022) werden depressieve symptomen gemeld bij ongeveer 3-5% van de gebruikers van Saxenda® [1]. Bijwerkingen waren over het algemeen mild en verdwenen meestal na aanpassing aan de medicatie. Ernstigere klachten, zoals suïcidale gedachten, werden zelden gemeld (<1%).
2. Mechanisme van invloed
Een studie in Endocrinology, Diabetes & Metabolism (2023) wees uit dat GLP-1-receptoragonisten zoals liraglutide invloed hebben op het serotonerge systeem, wat mogelijk stemmingsveranderingen veroorzaakt [2]. Deze effecten zijn vooral relevant bij patiënten met een voorgeschiedenis van stemmingsstoornissen.
3. Vergelijking met andere GLP-1-agonisten
Een meta-analyse in JAMA Network Open (2024) vergeleek liraglutide met semaglutide en meldde dat depressieve symptomen iets minder vaak voorkwamen bij liraglutide-gebruik (0,7% versus 1,2%) [3]. Het verschil werd toegeschreven aan variaties in farmacodynamische eigenschappen.
4. Langdurige behandeling en depressie
Langdurig gebruik van liraglutide (>1 jaar) kan leiden tot lichte depressieve symptomen bij 2-3% van de gebruikers, zoals gerapporteerd in Diabetes, Obesity and Metabolism (2024) [4]. Deze symptomen werden vaak toegeschreven aan emotionele reacties op gewichtsverlies en veranderingen in het dieet.
5. Patiëntengroepen met verhoogd risico
Uit een retrospectieve analyse in Obesity Pillars Journal (2023) bleek dat patiënten met een voorgeschiedenis van psychiatrische aandoeningen driemaal meer kans hadden op het ontwikkelen van depressieve symptomen tijdens het gebruik van Saxenda® [5]. Dit benadrukt het belang van pre-screening en monitoring.
6. FDA-waarschuwingen
Volgens een waarschuwing in The Lancet Diabetes & Endocrinology (2021) moeten patiënten die GLP-1-agonisten gebruiken, waaronder liraglutide, worden gemonitord op suïcidale gedachten. Hoewel de incidentie laag blijft, is waakzaamheid noodzakelijk [6].
Samenvatting in tabellen
Tabel 1: Wetenschappelijke Tabel – Belangrijkste Bevindingen
| Studie (nr) | Onderwerp | Incidentie (%) | Bijwerkingen | Opmerkingen |
|---|---|---|---|---|
| [1] | Incidentie depressieve symptomen | 3-5% | Mild, voorbijgaand | Minder dan 1% ernstige klachten |
| [2] | Mechanisme via serotoninesysteem | Geen specifieke cijfers | Mogelijke stemmingsveranderingen | Relevant bij kwetsbare groepen |
| [3] | Vergelijking met semaglutide | 0,7% (liraglutide) | Suïcidale gedachten | Lager risico dan semaglutide |
| [4] | Langdurig gebruik | 2-3% | Lichte depressieve symptomen | Vaak tijdelijk en gerelateerd aan gewichtsverlies |
| [5] | Risico bij psychiatrische aandoeningen | Verhoogd risico | Depressieve symptomen | Screening essentieel |
| [6] | FDA-waarschuwingen | Zeldzaam | Suïcidale gedachten | Monitoring aanbevolen |
Tabel 2: Take-home Messages voor Cliënten
| Studie (nr) | Praktische conclusie |
|---|---|
| [1] | Depressieve symptomen komen voor bij 3-5% van de gebruikers, vaak tijdelijk. |
| [2] | Saxenda® kan stemming beïnvloeden via het serotoninesysteem, vooral bij kwetsbare personen. |
| [3] | Vergeleken met semaglutide heeft liraglutide een lager risico op depressieve symptomen. |
| [4] | Langdurig gebruik kan lichte depressieve klachten veroorzaken. |
| [5] | Patiënten met psychische aandoeningen hebben een verhoogd risico en moeten worden gescreend. |
| [6] | Suïcidale gedachten zijn uiterst zeldzaam, maar monitoring blijft belangrijk. |
- Efficacy and Safety of Liraglutide and Semaglutide on Weight Loss in People with Obesity or Overweight: A Systematic Review. Clinical Epidemiology, 2022. Link
- Glucagon-like peptide agonists: A prospective review. Endocrinology, Diabetes & Metabolism, 2023. Link
- One-Year Weight Reduction with Semaglutide or Liraglutide in Clinical Practice. JAMA Network Open, 2024. Link
- Real‐Life Use of Liraglutide 3 mg in Obesity Management: The SAX‐RL Study. Diabetes, Obesity and Metabolism, 2024. Link
- Emerging Role of GLP-1 Agonists in Obesity: A Comprehensive Review of Randomised Controlled Trials. Obesity Pillars Journal, 2023. Link
- Effects of Liraglutide on Visceral and Ectopic Fat in Adults with Overweight and Obesity. The Lancet Diabetes & Endocrinology, 2021. Link
