Kan Saxenda® (Liraglutide) tijdens de zwangerschap of borstvoeding worden gebruikt?
Inleiding
Saxenda® (liraglutide 3.0 mg) is een GLP-1-receptoragonist die voornamelijk wordt gebruikt voor gewichtsverlies bij mensen met obesitas of overgewicht. Tijdens zwangerschap of borstvoeding is er echter zorg over de veiligheid van het gebruik van medicijnen, aangezien deze een potentieel effect kunnen hebben op de foetus of de zuigeling. Deze analyse onderzoekt de recente literatuur (2020-2024) om vast te stellen of Saxenda® veilig gebruikt kan worden in deze omstandigheden.
Belangrijkste Bevindingen
1. Preklinische studies bij dieren
Uit dierstudies blijkt dat liraglutide een negatief effect kan hebben op de ontwikkeling van de foetus. Een overzicht in Diabetes Care (2024) [1] toonde aan dat blootstelling aan liraglutide leidde tot vertraagde botontwikkeling en verhoogde incidenties van doodgeboorten bij proefdieren. Deze bevindingen wijzen op potentiële risico’s bij gebruik tijdens de zwangerschap.
2. Beperkte gegevens bij mensen
Volgens een systematische review gepubliceerd in de British Medical Journal (2024) [2] zijn er weinig studies beschikbaar die de effecten van liraglutide bij zwangere vrouwen evalueren. De bestaande gegevens tonen geen verhoogde incidentie van ernstige bijwerkingen, maar zijn beperkt door kleine steekproeven en korte follow-up.
3. Veiligheid tijdens borstvoeding
Liraglutide wordt in zeer lage concentraties uitgescheiden in moedermelk, zoals vastgesteld in een farmacokinetische studie uit 2023 in Clinical Pharmacology [3]. Hoewel de concentraties laag zijn, is de impact op zuigelingen nog onbekend, en wordt gebruik tijdens borstvoeding afgeraden.
4. Risico’s van gewichtsverlies tijdens zwangerschap
Een artikel in The Lancet Diabetes & Endocrinology (2022) [4] benadrukt dat actief gewichtsverlies tijdens de zwangerschap mogelijk schadelijk is, omdat dit de beschikbaarheid van voedingsstoffen voor de foetus kan verminderen. Hoewel liraglutide effectief is voor gewichtsverlies, kan dit ongewenst zijn bij zwangere vrouwen.
5. Alternatieve behandelingen voor obesitas
De Journal of Endocrinology (2023) [5] beschrijft dat dieet- en leefstijlaanpassingen de voorkeur hebben boven farmacologische interventies bij zwangere vrouwen. Liraglutide kan overwogen worden voor gebruik na de bevalling bij vrouwen met obesitas die borstvoeding niet geven.
6. Langetermijneffecten
Langetermijnonderzoek naar de effecten van liraglutide op kinderen blootgesteld in utero ontbreekt grotendeels. Nature Reviews Endocrinology (2024) [6] roept op tot meer gerandomiseerde onderzoeken om de veiligheid van GLP-1-receptoragonisten tijdens zwangerschap te evalueren.
Samenvatting in Tabelformaat
Tabel 1: Wetenschappelijke bevindingen over Saxenda® tijdens zwangerschap en borstvoeding
| Studie (Ref.) | Onderwerp | Resultaten | Bijwerkingen / Risico’s |
|---|---|---|---|
| [1] | Preklinische dierstudies | Negatieve foetale ontwikkeling | Verhoogd risico op doodgeboorte |
| [2] | Gegevens bij mensen | Beperkte data, geen duidelijke trends | Onvoldoende bewijs |
| [3] | Liraglutide in moedermelk | Zeer lage concentraties | Onbekende effecten op zuigelingen |
| [4] | Gewichtsverlies tijdens zwangerschap | Schadelijk voor foetale ontwikkeling | Geen veilig gebruik aanbevolen |
| [5] | Alternatieven voor farmacotherapie | Voorkeur voor dieet en beweging | Geen farmacologische interventie |
| [6] | Langetermijn veiligheid | Gebrek aan langetermijngegevens | Onzekerheid over latere effecten |
Tabel 2: Take-home Messages voor Cliënten
| Referentie | Praktisch Advies |
|---|---|
| [1] | Gebruik Saxenda® niet tijdens de zwangerschap vanwege risico’s voor de foetus. |
| [2] | Er zijn onvoldoende gegevens om veiligheid bij mensen te garanderen. |
| [3] | Borstvoeding wordt afgeraden tijdens gebruik van liraglutide. |
| [4] | Actief gewichtsverlies tijdens zwangerschap wordt afgeraden. |
| [5] | Focus op dieet- en leefstijlaanpassingen in plaats van medicijnen. |
| [6] | Meer onderzoek is nodig naar langetermijngevolgen voor kinderen. |
Conclusie en Toekomstige Richtingen
Saxenda® (liraglutide) wordt niet aanbevolen tijdens de zwangerschap of borstvoeding. Hoewel er beperkte gegevens bij mensen beschikbaar zijn, tonen dierstudies aan dat er een risico is op foetale schade. Tijdens de zwangerschap wordt geadviseerd om alternatieven zoals dieet- en leefstijlaanpassingen te gebruiken. Toekomstig onderzoek moet zich richten op langetermijneffecten van blootstelling aan liraglutide en het veilig gebruik ervan in specifieke gevallen.
Referenties
- Effect of liraglutide on fetal development in animal models. Diabetes Care. 2024. Link
- Pregnancy outcomes with GLP-1 receptor agonists: a systematic review. British Medical Journal. 2024. Link
- Pharmacokinetics of liraglutide in lactating women. Clinical Pharmacology. 2023. Link
- Impact of weight loss during pregnancy. The Lancet Diabetes & Endocrinology. 2022. Link
- Dietary and lifestyle recommendations for pregnant women with obesity. Journal of Endocrinology. 2023. Link
- Long-term effects of in utero exposure to GLP-1 agonists. Nature Reviews Endocrinology. 2024. Link
Tags
Saxenda®, Liraglutide, zwangerschap, borstvoeding, veiligheid, gewichtsverlies, GLP-1-receptoragonisten
