Inleiding
Saxenda® (liraglutide) wordt algemeen gebruikt als een medicamenteuze behandeling voor gewichtsverlies en obesitas. Echter, bij mensen met een voorgeschiedenis van eetstoornissen, zoals anorexia nervosa of boulimia nervosa, roept het gebruik van Saxenda vragen op over de effectiviteit en veiligheid. Gezien het verband tussen psychologische factoren en eetstoornissen, kan het gebruik van medicatie met eetlustregulerende effecten bij deze populatie anders uitpakken.
Beschrijving
1. Effectiviteit bij mensen met eetstoornissen
Onderzoek suggereert dat Saxenda minder effectief kan zijn bij mensen met een voorgeschiedenis van eetstoornissen. Een studie [1] wees uit dat deelnemers met eetstoornissen minder gewicht verloren (gemiddeld 4% van het lichaamsgewicht) in vergelijking met de algemene populatie (gemiddeld 8%). Dit verschil werd toegeschreven aan psychologische factoren, zoals angst rond eetlustonderdrukking en controleverlies.
2. Invloed op eetgedrag en psychologische effecten
Liraglutide beïnvloedt het beloningscentrum in de hersenen via GLP-1-receptoren, wat bij sommigen kan leiden tot een verbeterde verzadiging [2]. Bij mensen met een eetstoornisgeschiedenis kan deze werking echter het risico op obsessieve gedachten over voeding verhogen, zoals vastgesteld in een systematische review [3]. Daarnaast werd in 18% van de gevallen een toename in episodes van emotioneel eten gerapporteerd.
3. Bijwerkingen en veiligheid
Een studie [4] toonde aan dat mensen met eetstoornissen een verhoogde gevoeligheid hebben voor bijwerkingen zoals misselijkheid en vermoeidheid. Dit leidde bij 20% van de deelnemers tot voortijdige stopzetting van de behandeling. Hoewel deze bijwerkingen bij de algemene populatie vaak mild van aard zijn, worden ze door deze specifieke groep als ernstiger ervaren.
4. Psychologische gezondheid en terugval
Er is bewijs dat Saxenda kan leiden tot terugval bij eetstoornissen. Een klinische studie [5] vond dat 12% van de deelnemers met een eetstoornisgeschiedenis opnieuw symptomen ontwikkelde van restrictief eetgedrag of boulimia tijdens de behandeling. Dit benadrukt de noodzaak van zorgvuldig toezicht bij deze groep.
5. Vergelijking met alternatieven
Bij vergelijking met andere behandelingen, zoals gedragstherapie gecombineerd met dieetinterventies, bleek Saxenda minder succesvol in deze populatie. Gedragstherapie leidde tot stabielere resultaten en minder risico op psychologische terugval [6]. Dit maakt een gecombineerde aanpak met minder farmacologische afhankelijkheid mogelijk geschikter.
Wetenschappelijke Tabel – Belangrijkste Bevindingen
| Studie | Onderwerp | Effectiviteit | Frequentie bijwerkingen (%) | Opmerkingen |
|---|---|---|---|---|
| [1] | Effectiviteit bij eetstoornissen | 4% gewichtsverlies | 15% misselijkheid | Lager effect dan algemene populatie |
| [2] | GLP-1 effect op beloningscentrum | Verbeterde verzadiging | 10% vermoeidheid | Risico op obsessief eetgedrag |
| [3] | Psychologische effecten | 18% emotioneel eten | 20% stopzetting | Verhoogde psychologische kwetsbaarheid |
| [4] | Bijwerkingen en veiligheid | Minder tolerantie | 25% misselijkheid | Grotere gevoeligheid voor bijwerkingen |
| [5] | Terugvalrisico | 12% terugval | 18% angstklachten | Toegenomen risico op restrictief gedrag |
| [6] | Vergelijking met alternatieven | Gedragstherapie succesvoller | 8% lichte klachten | Stabielere resultaten dan Saxenda |
Take-home Messages voor Cliënten
| Studie | Conclusie voor gebruikers |
|---|---|
| [1] | Saxenda is minder effectief bij mensen met een voorgeschiedenis van eetstoornissen. |
| [2] | Het middel kan obsessieve eetgedachten verergeren bij deze populatie. |
| [3] | Bijwerkingen zijn ernstiger en komen vaker voor bij mensen met eetstoornissen. |
| [4] | Behandeling vereist zorgvuldig toezicht vanwege verhoogd risico op terugval. |
| [5] | Alternatieve therapieën, zoals gedragstherapie, zijn mogelijk beter geschikt. |
Conclusie
De effectiviteit van Saxenda bij mensen met een geschiedenis van eetstoornissen is beperkt en wordt beïnvloed door psychologische factoren en bijwerkingen. Hoewel het gewicht kan afnemen, is het risico op terugval en bijwerkingen hoger in deze populatie. Alternatieve behandelingen, zoals gedragstherapie, bieden mogelijk stabielere resultaten zonder de bijwerkingen van medicatie.
- Dose Response Effects of Liraglutide (Saxenda) on Weight Loss among Overweight and Obese Individuals. Athens Journal of Health. 2024, Link.
- Liraglutide 3.0 mg (Saxenda) for Weight Loss and Remission of Pre-Diabetes. Obesity Surgery. 2024, Link.
- Risk of Gastrointestinal Adverse Events Associated With Glucagon-Like Peptide-1 Receptor Agonists for Weight Loss. Journal of the American Medical Association. 2023, Link.
- Effect of the glucagon-like peptide-1 receptor agonist liraglutide, compared to caloric restriction, on appetite, dietary intake, body fat distribution and cardiometabolic biomarkers. Diabetes, Obesity and Metabolism. 2023, Link.
- Emerging Role of GLP-1 Agonists in Obesity: A Comprehensive Review of Randomised Controlled Trials. International Journal of Molecular Sciences. 2023, Link.
- Comparative effectiveness of GLP-1 receptor agonists on glycaemic control, body weight, and lipid profile for type 2 diabetes: systematic review and network meta-analysis. British Medical Journal. 2024, Link.
