VITAMINE A, B, C, D, E, K

Wat zijn vitamines

Vitamines zijn net als mineralen stofjes die in kleine hoeveelheden voorkomen in eten en drinken. Vitamines zijn chemische verbindingen die onmisbaar zijn voor het lichaam. Het begrip vitamine is in 1911 bedacht en is afkomstig van het woord vita = leven en amine = stikstof bevattende verbindingen. vitamines worden beschermende stoffen genoemd. Het zijn geen voedingsmiddelen op zich zelf en een mens kan ook niet leven van vitamines alleen. Vitamines zijn nodig voor het behouden en verkrijgen van een goede gezondheid.

Functie van vitamines

Vitamines zijn afkomstig van verse voedingsmiddelen en sommige vitamines gaan zelfs verlopen bij het bewaren van het voedingsmiddel. Vitamines spelen een rol bij de groei, herstel en het normaal functioneren van het lichaam. Daarnaast zijn ze onmisbaar voor een goede gezondheid. Sommige vitamines kan ons lichaam zelf aanmaken maar de meeste kunnen niet of niet genoeg aangemaakt worden door ons lichaam en moeten daarom uit voeding gehaald worden.

De dertien vitamines

Er zijn dertien stoffen die de naam vitamine hebben. Vitamines zijn onder te verdelen in twee categorieën: vitamines die in water oplosbaar zijn en vitamines die in vet oplosbaar zijn.

De vitamines die in vet oplosbaar zijn heten vitamine A, D, E en K. Het menselijk lichaam kan deze vitamines in beperkte hoeveelheid opslaan, behalve vitamine A, die kan in een grote hoeveelheid worden opgeslagen in de lever als voorraad.

De vitamines die in water oplosbaar zijn heten vitamine C en alle B-vitamines. Het menselijk lichaam kan deze vitamines niet opslaan, met uitzondering van vitamine B12. Een teveel van een van deze vitamines verlaat het lichaam via de nieren (urine). Het is daarom vrijwel onmogelijk om een teveel aan deze vitamines te hebben. Wel kan een teveel van vitamines belastend zijn voor de nieren, die moeten daardoor extra hard werken om de overtollige vitamines uit te scheiden.

Vitamine A (retinol)

Vitamine A zit in dierlijke producten zoals vlees, vis, eieren en zuivelproducten. Vitamine A is een essentiële voedingsstof voor het verkrijgen van een mooie huid en speelt een belangrijke rol bij het zien. Een tekort aan vitamine A kan nachtblindheid veroorzaken, of het moeilijk kunnen overschakelen van licht naar donker. Vitamine A is ook nodig voor een normale groei, een tekort aan vitamine A kan namelijk groeivertraging veroorzaken.

Vitamine B

Vitamine B is een verzamelnaam voor verschillende vitamines. Vitamine B is een complexe groep van vitamines, iedere vitamine speelt een aparte rol voor onze gezondheid. Over het algemeen kunnen we zeggen dat ze een functie vervullen bij: de koolhydraatstofwisseling, het zenuwstelsel, de groei, stofwisselingsprocessen en bloedvorming. De verschillende vitamines B komt over het algemeen gezamenlijk in de voedingsmiddelen voor. Toch zijn er voedingsmiddelen waarin een bepaalde B-vitamine extra voorkomt. In het algemeen kunnen we zeggen dat melkproducten, ongeraffineerde graanproducten, eidooiers en vlees rijk is aan vitamine B.

Lees verder over: alle B vitamines

Vitamine C (ascorbinezuur)

Vitamine C is de meest bekende vitamine. Vitamine C of ascorbinezuur heeft als functie voor de goede gezondheid: het vormen van afweerstoffen tegen infectieziekten, het helpt bij de opname van ijzer, het is nodig bij de vorming van rode bloedcellen en bij enkele hormoonvormingen speelt vitamine C een rol. Bij een tekort aan vitamine C krijg je een slechtere weerstand, vertraagde wondgenezing en kan uiteindelijk leiden tot scheurbuik. Een teveel aan vitamine C kan niet zoveel kwaad, het overschot verlaat het lichaam via nieren en blaas. Sommige mensen kunnen wel last krijgen van darmklachten zoals diarree. Vitamine C komt voor in verse producten zoals citrusvruchten, aardbeien, bessen, kiwi’s en koolsoorten. Ook komt het in mindere mate voor in groenten, belangrijk is het om groente niet te lang te koken want dan gaat de vitamine C verloren.

Vitamine D (cholecalciferol)

Vitamine D is een van de weinige vitamines die het menselijk lichaam zelf aan kan maken. Vitamine D is een belangrijke vitamine voor de vorming van botten en het gebit. Dit komt doordat vitamine D de opname van calcium en fosfor bevordert. Zonlicht is de belangrijkste bron van vitamine D. Het menselijk lichaam kan namelijk zelf vitamine D aanmaken onder invloed van zonlicht in de huid. Met name het UV-spectrum in het zonlicht bevordert de aanmaak van vitamine D. Maar een overdaad daarvan kan huidkanker veroorzaken. Voor kinderen en zwangere vrouwen is het aan te raden om extra vitamine D in te nemen, ook voor mensen die weinig buiten komen is dat aan te raden. Vitamine D wordt toegevoegd in margarine en andere bak- en braadproducten.

Vitamine E (tocoferol)

Vitamine E beschermt de cellen, celwanden, de bloedvaten en weefsel . Ook speelt het een belangrijke rol bij de regulering van de stofwisseling in de cel. Deze vitamine speelt ook een rol bij de voortplanting, normale groei en stoornissen in de bloedsomloop. Vitamine E zit in plantaardige oliën, graanproducten, noten en zaden en groente en fruit. Een tekort aan vitamine E komt nauwelijks voor en een overschot aan vitamine E is niet schadelijk.

Vitamine K (fylochinon)

Vitamine K speelt een zeer belangrijke rol bij de bloedstolling, ook speelt het een rol bij de botstofwisseling. Baby’s krijgen vaak extra vitamine K toegediend om (hersen)bloedingen te voorkomen. Baby’s krijgen namelijk geen vitamine K mee van hun moeder en kunnen het zelf nog niet aanmaken. Vitamine K wordt normaal zelf aangemaakt door het lichaam, niet altijd voldoende.